Al 47 jaar veranderen we de klok 2 keer per jaar

De zomer- en wintertijd bestaat sinds 1977. Door de oliecrisis stegen de energieprijzen sterk en was er een behoefte om energie te besparen. Door de klok in de zomer één uur vooruit te zetten, konden mensen profiteren van het natuurlijk daglicht in de avonduren en zo energie besparen op verlichting en verwarming. De klokwissel is in alle lidstaten van de Europese Unie gesynchroniseerd: we draaien de klok vooruit op de laatste zondag van maart. En een uurtje terug op de laatste zondag van oktober.

In 2019 besliste het Europese Parlement al om de zomer- en wintertijd af te schaffen, maar 5 jaar later is het systeem nog altijd operationeel. Het plan staat zelfs niet meer op de politieke agenda. Volgens Brits onderzoek zou de wintertijd Britse gezinnen € 1,39 per dag méér kosten dan zomertijd. Omdat het een uur vroeger donker is, hebben we in de wintertijd meer behoefte aan energie. Méér energie die we moeten afnemen tijdens de piekuren, wanneer die dus ook het duurst is.

Dragen bij aan eventuele veranderingen in de energiekosten

• Verhoogd verbruik in de avonduren: omdat het 's avonds vroeger donker wordt, is er meer kunstlicht nodig in de late namiddag en vroege avonduren. Dit kan vooral merkbaar zijn bij huishoudens die in de vroege avonduren veel verlichting gebruiken, wat in de wintertijd langer nodig is.
• Beperkte impact op dynamisch tarief: voor wie een dynamisch of variabel tarief heeft, zou de wissel theoretisch weinig verschil maken. De piek- en daluren blijven gelijk, maar omdat activiteiten later op de avond plaatsvinden, kunnen huishoudens wel te maken krijgen met hogere tarieven als ze hun verbruik niet verschuiven naar de voordelige uren.
• Verlengt de verwarmingsperiode in de avond: omdat het 's avonds eerder donker en koud wordt, zetten veel mensen hun verwarming eerder aan. Het huis moet opwarmen in de vroege avonduren, wat een verhoging in de energiekosten kan betekenen, vooral als de verwarming op een vast tijdschema staat.
• Voor bedrijven met nacht- of ochtendploegen kan de omschakeling lichte kostenvoordelen opleveren omdat de zon een uur eerder opkomt. Dit betekent dat er een uurtje extra daglicht beschikbaar is voor de ochtendploeg, wat de energiekosten – denk vooral aan grote productieomgevingen – dan kan verlagen.

Tip

Heb je een programmeerbare thermostaat, dan kan de tijdswissel ervoor zorgen dat verwarmingsschema’s moeten worden aangepast, vooral als de thermostaat niet automatisch de tijd verandert. Altijd een goed idee om toch even te dubbelchecken.

De impact van de wintertijd op je stroom- en verwarmingsfactuur

Het achteruit draaien van je klok heeft dus geen al te grote rechtstreekse impact op je energiefactuur. Maar het luidt wél de start van de wintertijd in. Minder zonuren, sneller donker, koudere temperaturen,… Het is de winterperiode in het algemeen die de grootste impact heeft op je jaarlijkse energiefactuur.

• De wintertijd valt samen met een natuurlijke temperatuurdaling, waardoor je langer en intensiever gaat verwarmen. Dat komt niet meteen door de tijdswissel, maar die zorgt wel voor een merkbare start van het intensievere stookseizoen.
• Als dagen korter worden en als de avond vroeger valt, ben je ook langer binnen. Die extra tijd binnenshuis heeft invloed op je verbruik. Niet alleen wil je gezellig warm zitten, je gaat ook meer televisie kijken, koken en bakken op zondagnamiddag,…

De winter heeft ook een invloed op je gedrag, wat kan resulteren in een verschuiving van je energieverbruik:

• In de zomer verlang je eerder naar slaatjes en frisse gerechten, terwijl je in de winter vaker lekkere stoofschotels of ovenschotels op tafel tovert.
• Omdat dagen korter en donkerder zijn, gaan mensen eerder naar binnen en koken vroeger (of langer). Hierdoor kan je energieverbruik verschuiven, wat resulteert in een hogere of lagere stroomfactuur.

Lagere kans op negatieve stroomprijzen

Een dynamisch stroomtarief biedt besparingskansen omdat het je toelaat elektriciteit te gebruiken wanneer de prijs het laagst is. Zo’n tarief volgt de prijzen op de energiemarkt, die per uur kunnen schommelen afhankelijk van vraag en aanbod. Bij een stroomoverschot dalen de prijzen en kunnen ze zelfs negatief worden.

De kans op een stroomoverschot is groter als er veel productie van elektriciteit is door wind of zon. In de winterperiode ligt de productie van zonnepanelen 60 tot 80 procent lager dan in de zomer, wat een invloed heeft op de hoogte van de dynamische stroomprijzen. Anders gezegd, in vergelijking met de dure prijzen op de piekmomenten doorheen de dag doe je altijd een besparing met een dynamisch stroomtarief. Maar de kans op negatieve stroomprijzen ligt hoger in de lente/zomer dan in de winter.

Het verbruik van je stroomverslindende apparaten verplaatsen naar de goedkoopste momenten tijdens de winterperiode zal dus een positief effect op je stroomfactuur. Een energiebeheer-systeem zoals Lewiz optimaliseert je eigen verbruik in functie van de stroomprijzen. Zo hoef je er zelf niet naar om te kijken, ook niet wanneer we overstappen van zomer- op wintertijd (of omgekeerd).

Ook je zonnepanelen produceren minder

Omdat het een uurtje eerder licht is ‘s morgens, zal je zonnepaneleninstallatie dus sneller in actie schieten. Maar de winst die je daar doet, verdwijnt eigenlijk door de lagere productie. De herfst en winter zijn samen goed voor 20 tot 30 procent van je jaarlijkse productie. Dat betekent ook dat bewust omgaan met energie in de winterperiode nog belangrijker is dan tijdens de zomer. Heb je zonnepanelen, dan is het belangrijk om je grootverbruikers in te schakelen op het moment dat er veel daglicht is of de zon schijnt. Zo verhoog je je zelfverbruik en moet je geen (duurdere) stroom van het net halen. De winter is eerder somber en donker, dus moet je nóg beter plannen.

Samengevat

De switch naar het winteruur levert ons geen enkel voordeel op de energiefactuur op. Het tegendeel is zelfs waar! Omdat het ’s avonds een uurtje eerder donker is verbruiken we – in de dure piekperiode – zelfs méér dan in zomertijd. In principe was de afschaffing in 2019 gestemd in het Europees Parlement, maar 5 jaar later doen we gewoon verder. En dat terwijl de economische en maatschappelijke impact groot is:

- het aantal ongevallen stijgt

- kinderen en ouderen ervaren een verstoring van hun biologische klok

- bepaalde sectoren – denk maar aan internationale handel, transport en logistiek – moeten 2 keer per jaar hun schema’s aanpassen

- ...

Delen: